31.7.08

Η Μεγάλη Χίμαιρα

"Το όνομα Σύρος προέρχεται μάλλον από το Σούρ ή Οσούρα που σήμαινε "βραχώδης" στα αρχαία Φοινικικά. Ο Όμηρος την αναφέρει στην "Οδύσσεια" ως Συρίη. Τα αρχαιολογικά ευρήματα που ήρθαν στο φως στα τέλη του περασμένου αιώνα στην Χαλανδριανή, στα Βορειοανατολικά του νησιού, χρονολογούνται από το 2.800 π.Χ., την β' περίοδο του Πρωτοκυκλαδικού πολιτισμού. Τα ευρήματα είναι τάφοι, ειδώλια, αγγεία και σκεύη που τώρα βρίσκονται μοιρασμένα στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας, στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης Γουλανδρή και στο Τοπικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Σύρου.

Στη Σύρο γεννήθηκε ο αρχαϊκός φιλόσοφος, φυσικός και αστρονόμος Φερεκύδης, στα μέσα του 6ου αιώνα π.Χ. Την περίοδο εκείνη, υπήρχαν δύο πόλεις στη Σύρο. Μία στην σημερινή Ερμούπολη και ειδικότερα στην περιοχή Πευκάκια-Ψαριανά και η άλλη στο Γαλησσά. Αργότερα, τον 5ο με 4ο αιώνα π.Χ., η Σύρος είναι μέλος της Αθηναϊκής συμμαχίας, ενώ μετά από μία περίοδο αναταραχών κατά τον 3ο αιώνα π.Χ., το νησί ακμάζει και πάλι κατά τον 2ο αιώνα π.Χ. Τον επόμενο αιώνα γίνεται σημαντικός ακτοπλοϊκός κόμβος. Για τους επόμενους αιώνες, το νησί αποτελεί μόνιμο στόχο των πειρατών και μειώνεται σημαντικά ο πληθυσμός του.

Κατά τον 8ο μ.Χ. αιώνα, αρχίζει η οικοδόμηση του οικισμού της Άνω Σύρου. Το 1207 καταλήφθηκε από τους Ενετούς και στα 360 χρόνια της Φραγκικής κατοχής, οι ντόπιοι προσηλυτίσθηκαν στο καθολικό δόγμα. Το 1566 κατελήφθη από τους Τούρκους, αλλά καΘ' όλη την περίοδο της Τουρκοκρατίας βρισκόταν υπό την προστασία του Πάπα και της Γαλλίας. Το 1617 όμως, ο Τουρκικός στόλος καταστρέφει το νησί. Κατά τον 16ο μέχρι τον 18ο αιώνα, ο πληθυσμός ήταν περίπου 2500 Καθολικοί και 150-200 Ορθόδοξοι.


Μεγάλη εμπορική, βιομηχανική και πολιτιστική ανάπτυξη γνώρισε η Σύρος κατά τον 19ο αιώνα και ειδικότερα η Ερμούπολη, που δημιουργήθηκε από πρόσφυγες Χιώτες, Σμυρνιούς, Ψαριανούς, Κάσιους και Κρήτες. Η Καθολική επιρροή περιορίζεται και η Σύρος ενισχύει οικονομικά τον αγώνα της Επανάστασης. Στα μέσα του αιώνα, ήδη βρίσκεται στο απόγειο της οικονομικής και πολιτιστικής της ακμής, που κρατάει μέχρι τα τέλη του.

Η Κατοχή, ο λιμός του 1941 και οι βομβαρδισμοί, καταστρέφουν την κοινωνικο-οικονομική ζωή του νησιού. Η προσπάθεια ανασυγκρότησης, για μία ακόμα φορά στην μακραίωνη ιστορία της Σύρου, αρχίζει με την απελευθέρωση. "
(πηγή:Syros.net)

Πόσες φορές στη ζωή σου έτυχε να βρεθείς μακριά από το δικό σου τόπο σε έναν ξένο και να μην αισθανθείς ξένος και εσύ? Πόσες φορές έχεις νοιώσει ένα τοπίο να επιβάλλεται σε εσένα, να σου γεννά την επιθυμία να αφομοιωθείς μέσα του? Να αφεθείς να ζήσεις την ιστορία του, να νοιώσεις το παρελθόν και το μέλλον του σταματώντας απλά το χρόνο στο μυαλό σου? Να ακούς τους χτύπους της γης που πατάς, σαν να είναι ένας γιγάντιος οργανισμός που απλά σε φιλοξενεί και σε φροντίζει?

Εμένα μου συνέβησαν όλα τα παραπάνω ένα χειμώνα του 1998 που επισκέφτηκα το νησί για το γενέθλια ενός φίλου. Ενός αγαπημένου φίλου. Από τότε σταθερά και εκμεταλλευόμενος τη φιλοξενία του επισκέπτομαι το νησί κάθε χρόνο. Σα τάμα. Ένα τάμα που δεν χρωστάω όμως σε κανένα θεό αλλά στη πάρτη μου. Επισκέπτομαι το νησί και αρχίζω να ζω στους δικούς του ρυθμούς να κατανοώ την δική του ζωή και αυτό συμβαίνει αυθόρμητα. Με χαλαρώνει, με ηρεμεί, με κάνει να θέλω να ζω όπως πραγματικά είναι η φύση μου: σε αρμονία με το περιβάλλον και όχι δεσποτικά πάνω από το περιβάλλον όπως έχω συνηθίσει στην πόλη.

Πέρσι ξεκινώντας να διαβάζω την Μεγάλη Χίμαιρα του Μ.Καραγάτση έβαλα ένα στοίχημα. Στο βιβλίο, αν δεν το έχεις διαβάσει να το διαβάσεις, η υπόθεση στο μεγαλύτερο μέρος εκτυλίσσεται στη Σύρο. Το στοίχημα που έβαλα ήταν να ακολουθήσω τις διαδρομές που ανέφερε ο αγαπημένος μου συγγραφέας στο βιβλίο του και να προσπαθήσω να ζήσω τις εικόνες . Πράγμα που έκανα με αρκετό κόπο είναι η αλήθεια αλλά με αποζημίωσε η προσπάθεια. Σαν ένα περίεργο ταξίδι στο χρόνο με οδηγό ένα λογοτεχνικό αριστούργημα γραμμένο σε πρώτη φάση το 1936 και ολοκληρωμένο το 1953.

Και τότε κατάλαβα. Η Μεγάλη Χίμαιρα δεν είναι κάτι άπιαστο, κάτι ανέφικτο.
Αν ανοίξεις τη καρδιά σου, αν αφήσεις ελεύθερες όλες τις αισθήσεις σου, εκείνη θα πάψει να σε φοβάται. Θα σε πλησιάσει...
Και θα καταλάβεις και εσύ ότι η Μεγάλη Χίμαιρα είναι η Σύρος.

ΣτΣ: Να περάσετε όλοι υπέροχα όπου και αν βρεθείτε. Και όπως θα έλεγε και ένας φίλος μου: «Να γυρίσετε πίσω όλοι. Ναι?»